نیاز به چوب و فراورده‌های آن همواره در تمام نقاط جهان از جمله کشورمان ایران روز به روز بیشتر می‌شود. این نیاز به قدری است که چوب جنگل‌ها جوابگوی آن نیست و از طرفی استفاده نا به جا از جنگل به طبیعت صدمات جبران ناپذیری وارد می‌کند. همین مساله موجب شده تا برای تامین نیازهای محلی و عرضه آن به دیگر کشورها به کشت درختان روی بیاوریم. یکی از درختانی که از گذشته در کنار زمین‌های کشاورزی، مسیرهای آبیاری و اطراف رودخانه‌ها کاشته شده، درخت صنوبر است. به همین خاطر با کاشت نهال صنوبر علاوه بر کمک به حفظ جنگل‌ها می‌توانید سود قابل توجهی هم از آن به دست آورید. در ادامه بیشتر با این نهال و انواع مختلف آن آشنا خواهیم شد.
ویژگی‌های نهال صنوبر
درخت صنوبر به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد از گذشته مورد توجه عده بسیاری بوده و یکی از مهمترین گونه‌ها برای تولید چوب بوده و هست. از جمله مزایایی که با خرید نهال صنوبر به دست می‌آورید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سرعت رشد بالا
- سازگار شدن با شرایط مختلف
- امکان کشت در حاشیه رودخانه برای حفاظت در مقابل سیل
- قابلیت کشت در سطوح کوچک و بزرگ به صورت تک درخت، ردیفی و یا توده‌ای
- امکان تکثیر ساده با قلمه
- استفاده در طیف وسیعی از صنایع
- قابلیت کشت توأم با محصولات زراعی
نحوه کاشت نهال صنوبر
درست است که نهال صنوبر در حاشیه رودخانه‌های کم عرض و زمین‌های ناهموار رشد می‌کند اما وقتی بحث زراعت آن به میان می‌آید مساله کمی متفاوت می‌شود. زمین مناسب برای نهالستان صنوبر باید کم شیب بوده و سنگلاخی و باتلاقی نباشد. همچنین بهتر است در معرض بادهای گرم و سرد نیز قرار نداشته باشد.
بهترین خاک برای کاشت نهال صنوبر خاکی است که بافت یکنواخت به همراه نسبت مناسبی از رس و سیلت داشته باشد. بعد از اینکه زمین مناسب را انتخاب کردید باید یک نوبت در زمستان شخم عمیق بزنید و یکبار نیز قبل از کاشت اینکار را انجام دهید. چاله کاشت نهال صنوبر باید قطری مابین ۶۰ تا ۸۰ و عمق ۵۰ الی ۶۰ سانتی متر داشته باشد. در درون این چاله باید مخلوطی از خاک سبک به همراه کود و مواد عالی بریزید.
بهترین زمان برای کاشت این درخت نیز با توجه به شرایط آب و هوایی فرق می‌کند. در مناطق گرمسیری اواخر پاییز و در مناطق سردسیر اواخر زمستان برای کاشت مناسب است؛ بنابراین قبل از خرید نهال صنوبر باید شرایط محیطی را در نظر بگیرید.
آشنایی با انواع نهال صنوبر
گلپایگان یکی از بهترین زیستگاه‌های درخت صنوبر در ایران است که آن را با نام شهر صنوبر می‌شناسند. اما امکان کاشت آن در دیگر شهرها نیز وجود دارد. در حالت کلی می‌توان گفت درخت صنوبر حدود ۸۵ گونه مختلف دارد که در ادامه با بهترین آن‌ها آشنا خواهیم شد.
نکته: اگر می‌خواهید از نگهداری و فروش نهال صنوبر سود زیادی به دست آورید بهتر است نهالی را انتخاب کنید که سازگاری کاملی با آب و هوای منطقه شما داشته باشد.
نهال صنوبر تبریزی
صنوبر تبریزی بیشتر در مناطق سردسیر و معتدل می‌روید و نیاز آبی بالایی دارد. همین مساله سبب می‌شود تا حاشیه رودخانه‌های دائمی و مسیرهای آبیاری را برای رشد انتخاب کند. بهتر است بدانید که نهال صنوبر تبریزی گونه‌های مختلفی دارد و در مناطق مختلف کشور کاشت می‌شود. دو گونه معروف آن عبارتند از:
- تبریزی: این نوع از صنوبر تنه صاف و کشیده‌ای دارد. شاخه‌های آن متمایل به تنه بوده و پوست آن خاکستری تیره است. به خاطر اینکه تاج صنوبر تبریزی بسته است، امکان کاشت در فاصله‌های نزدیک به هم وجود دارد. آق قولاخ و راجی نام دیگر نهال صنوبر تبریزی هستند.
- شالک: تنه این درخت معمولا تیره و ناصاف و دارای شاخه‌های قطور و متعددی است. صنوبر شالک با نام‌های دیگری همچون اشنک، دله راجی و ایری قلمه نیز شناخته می‌شود. این درخت به خاطر داشتن تنه کوتاه و شاخه‌های متعدد، کاشت آن نسبت به تبریزی کمتر است.
نهال صنوبر سپیدار یا کبوده
گونه کبوده صنوبر معمولا در مناطق خشک و نیمه خشک و در مسیرهای آبیاری و یا حاشیه رودخانه‌ها مشاهده می‌شود. البته امکان کاشت آن در مناطق معتدل و سردسیر نیز وجود دارد. تنه نهال صنوبر کبوده صاف و رنگ آن سفید و شیری است. از آنجایی که پشت برگ‌های این درخت پوشیده از کرک است از دور به رنگ سفید دیده می‌شود.
این گونه از صنوبر دو رقم دیگر به نام‌های کبوده شیرازی و کبوده بومی نیز دارد که تفاوت آن‌ها در شاخه‌ها و رنگ تنه است. نهال صنوبر سپیدار به نام‌های مختلفی همچون آلاچنار، کلمبور و شال نیز شناخته می‌شود.
نهال صنوبر پده
یکی دیگر از ارقام نهال صنوبر که در ایران کاشت می‌شود، درخت صنوبر پده است. این نهال در مناطق گرمسیر کشور و در حاشیه رودخانه یافت می‌شود. در شهرهایی مثل دز، کازرون و کرخه شاهد بیشه‌هایی گسترده از این نوع نهال هستیم.
با اینکه نهال صنوبر پده برای مناطق گرمسیر مناسب است اما در مناطق کویری و حتی مناطق سردسیر نیز می‌تواند رشد خوبی داشته باشد. فقط کافی است رطوبت مورد نیاز درخت در خاک وجود داشته باشد. این درخت نسبت به دیگر ارقام مقاومت بیشتری در برابر شوری و خشکی خاک دارد. نهال صنوبر پده در مناطق مختلف به نام‌های گربید، بید سمرقندی، پلک و پی چوب معروف است.
نهال صنوبر سپید پلت
این گونه از صنوبر در جنگل‌های شمال کشور و در مناطق جلگه‌ای رشد می‌کند. برگ و تنه این درخت بیشتر شبیه به نهال صنوبر کبوده بوده با این تفاوت که تنه این درخت خشن‌تر و دارای زوائد بیشتری است. این درخت در حال حاضر فقط در شمال کشور کاشت می‌شود و خارج از این منطقه یافت نمی‌شود. حتی در خود شمال هم کمتر شاهد این گونه از نهال صنوبر هستیم.
بهترین زمان برای هرس نهال صنوبر
یکی از اقدامات مهمی که در نهالستان صنوبر باید انجام دهید، هرس کردن درختان است. این درخت معمولا به هرس کردن نیازی ندارد اما با گذشت زمان ممکن است برخی از شاخه‌ها بشکنند. در این مواقع می‌توانید با بررسی کردن و قطع شاخه‌های ناپایدار به رشد درخت کمک شایانی بکنید. بهترین زمان برای هرس کردن نهال صنوبر فصل پاییز است. دقت کنید هرس را باید با آرامی و با دقت انجام دهید تا به دیگر نقاط درخت صدمه‌ای وارد نشود. همچنین بهتر است تیغه‌های هرس را استریل کنید تا عوامل بیماری‌زا و یا آفات به درخت سرایت نکنند.
آشنایی با آفات و بیماری‌های نهال صنوبر
درخت صنوبر در برابر آفات بسیار حساس بوده و بسیاری از درختان صنوبر در سال‌های اولیه ممکن است توسط حیوانات خورده شوند. از جمله این آفات می‌توان به سوسک شاخک بلند اشاره کرده که یکی از اصلی‌ترین تهدیدها برای این درخت به شمار می‌رود. علاوه بر آن آفاتی همانند شته گال کیسه‌ای، برگ‌خوار و سوسک مینوزی نیز می‌توانند به نهال صنوبر صدمه وارد کنند. از مهمترین عواملی که باعث می‌شود درخت صنوبر در معرض حمله آفات قرار بگیرد، می‌توان به زیاد بودن رطوبت درخت اشاره کرد.
نهال صنوبر در هر هکتار چند تن چوب تولید می‌کند؟
شاید یکی از سوالات مهمی که برای خیلی از افراد به وجود بیاید، میزان سوددهی این درخت است. در حالت کلی می‌توان گفت اگر شرایط نگهداری از درخت مناسب باشد، نهال صنوبر قادر است در هر هکتار حدود ۲۰ الی ۲۵ متر مکعب چوب تولید کند. این عدد برای کسانی که قصد فروش چوب نهال صنوبر را دارند، رقم بسیار خوبی به حساب می‌آید.
قیمت نهال صنوبر
قیمت نهال صنوبر به عوامل متعددی از جمله سن و نژاد آن بستگی دارد. نهال صنوبر معمولا در سن یک یا دو سالگی به فروش می‌رسد. هر چقدر هم سن آن بیشتر باشد، نگهداری از آن نیز راحت‌تر خواهد بود. به همین خاطر نمی‌توان قیمت دقیقی برای این درخت مشخص کرد. برای اطلاع از قیمت دقیق می‌توانید به نهالستان‌های معتبر مراجعه کنید.
خرید نهال صنوبر
اگر بخواهیم یک درخت خوب برای تولید چوب به شما معرفی کنیم، بدون شک درخت صنوبر خواهد بود. این درخت طی سالیان سال امتحان خود را پس داده و سابقه درخشانی در این رابطه دارد؛ بنابراین کسانی که به دنبال کسب سود زیاد از باغداری هستند، خرید نهال صنوبر را پیشنهاد می‌کنیم.